Odsłonięcie Pomnika Lotników w Ostrowie

Archiwum

Data publikacji, 04-06-2024 Autor, Aneta Kotyza Ilość wyświetleń, 835

W niedzielę, 2 czerwca 2024 roku, w miejscowości Ostrów odsłonięto pomnik upamiętniający Bohaterskich Lotników Alianckich. Uroczystości odbyły się na placu przed Szkołą Podstawową w Ostrowie oraz na placu obok Remizy OSP Ostrów, na którym stanął pomnik.

Wideorelacja

Uroczystości rozpoczęły się około godziny 13:10 od polowej mszy świętej koncelebrowanej przez ks. dr Marcina Rokitę, ks. dr Jana Zwierzchowskiego oraz ks. Krzysztofa Leśniaka. Następnie dyrektor szkoły w Ostrowie pani Anna Kotyza przywitała przybyłych gości oraz odbyły się występy artystyczne uczniów.

Około godziny 16:00 rozpoczęła się część uroczystości przed pomnikiem Lotników Alianckich, gdzie nastąpiło wciągnięcie flagi państwowej na maszt i odśpiewanie hymnu państwowego, po czym głos zabrali przybyli goście oraz rodziny lotników. Po zakończeniu przemówień nastąpiło oficjalne odsłonięcie oraz poświęcenie pomnika przez Jego Ekscelencję Biskupa pomocniczego diecezji kieleckiej ks. Andrzeja Kalet. Następnie poszczególne delegacje złożyły kwiaty i wieńce.

Przy okazji święta Odznaczenia Honorowe 75. rocznicy powołania Zrzeszenia WiN odebrali dyrektor Anna Kotyza w imieniu społeczności Szkoły Podstawowej im. Lotników Alianckich w Ostrowie oraz Dominik Kościelny.

Na koniec uroczystości odczytano Apel Pamięci oraz Kompania Honorowa Wojska Polskiego 2. Korpusu wystawiony przez 5 Pułk Dowodzenia oddała salwy honorowe. Całość uświetniła Orkiestra Wojska Polskiego w Krakowie.

W wydarzeniu wzięli udział:

Ambasador RPA w Polsce Nomvula Mngomezulu,
Attaché Obrony Ambasady Brytyjskiej w Warszawie pułkownik Chris Brown towarzyszący mu Jakub Mizera- pracownik ambasady,
Konsul honorowy Republiki Chorwacji w Krakowie - Paweł Włodarczyk
Senator RP prof. Włodzimierz Bernacki,
Poseł na Sejm RP Norbert Kaczmarczyk,
Wojewoda Małopolski Krzysztof Klęczar,
Zastępca Szefa Sztabu ds. Wsparcia - Szef Pionu 2. Korpusu Polskiego -Generał Brygady Piotr Waniek,
Szef Wydziału Komunikacji Społecznej 2. Korpusu Polskiego Dowództwa Garnizonu Kraków – Podpułkownik Krzysztof Rybicki,
8. Krakowska Baza Lotnictwa Transportowego – Ppor. pilot Aleksander Banaszek, Ppor. pilot Patryk Bachmat,
Kompania Honorowa 2. Korpusu Polskiego wystawiona przez 5 Pułk Dowodzenia,
Kapelmistrz wraz z Orkiestrą Wojska Polskiego w Krakowie,
Burmistrz Gminy i Miasta Proszowice Grzegorz Cichy,
Zastępca burmistrza Gminy i Miasta Proszowice Zbigniew Nowak,
Burmistrz Gminy i Miasta Skalbmierz Marek Juszczyk,
Wójt Gminy Pałecznica Marcin Gaweł,
Zastępca wójta Gminy Pałecznica Joanna Hałat,
Komendant Powiatowy PSP Proszowice - bryg. mgr inż. Zbigniew Kwinta,
Komendant Powiatowy Policji Proszowice - insp. Paweł Piętka,
Przewodnicząca Rady Powiatu – Anita Spurek
Przewodnicząca Rady Miejskiej w Proszowicach Agnieszka Artymiak,
Radni Gminni i Powiatowi, Sołtysi,
Kuratorium Oświaty w Krakowie - Wizytator Jolanta Bugaj,
Muzeum Armii Krajowej - Robert Springwald,
Muzeum Powstania Warszawskiego – Aleksandra Duda,
IPN w Krakowie - dr hab. Filip Musiał,
Pracownik Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, autor książki o Liberatorze - Wojciech Krajewski,
Prezes Stowarzyszenia Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa - Leszek Mańkowski,
Prezes Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP – Płk. pilot Stanisław Wojdyła,
prof. Antoni Dyduch – zasłużony dla Gminy i Miasta Proszowice,
Delegacja Stowarzyszenia Inspektoratu AK Maria 106 Dywizji Piechoty – prezes Ryszard Chećko,
Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość obszaru południowego – prezes Małgorzata Janiec,
Marzena Migas – Dyrektor COO w Proszowicach,
Urszula Jarosz - Kierownik Zespołu Placówek Caritas w Proszowicach.
Henryk Pomykalski - były dyrektor ZS w Piotrkowicach Małych, autor wielu publikacji i książek o historii naszego regionu,
Halina Rokita - BP Ostrów,
Elżbieta Moskowczenko - przewodnicząca Komitetu budowy pomnika w Klimontowie ,
Dominik Kościelny - historyk, pasjonata i znawca lotnictwa, projektant pomnika, przyjaciel szkoły,
Drożdż Mateusz - pracownik Urzędu Miasta Krakowa, pasjonat lotnictwa, autor licznych publikacji historycznych,
Dyrektorzy Szkół i Przedszkoli,
Mateusz Migas – tłumacz p. Ambasador,
Fundatorzy pomnika,
Klasa mundurowa Zespołu Szkół w Proszowicach,
KGW i OSP Ostrów,
Nauczyciele, pracownicy, uczniowie, rodzice SP w Ostrowie,
Mieszkańcy Ostrowa i okolicznych miejscowości,

Rodziny poległych Lotników:

Pani Shauneen Procter,
Pan Ian Watson z siostrą Jenny Watson,
Pan pułkownik John Watson oraz jego żona Belinda Watson.

Tekst: Michał Minior
Wprowadziła: Aneta Kotyza UGiM Proszowice

80. Rocznica zestrzelenia „Liberatora” nad Ostrowem

W nocy z 16 na 17 sierpnia 1944 roku, w pobliżu miejscowości Ostrów został zestrzelony samolot 31 Dywizjonu Środkowoafrykańskich Sił Powietrznych (SAAF) B24J „Liberator” o numerze bocznym EW248 „P”, przenoszący wsparcie w postaci broni oraz zaopatrzenia dla trwającego w stolicy powstania.

Niemal od początku wybuchu walk w warszawie w sierpniu 1944 roku, walczący otrzymywali wsparcie poprzez zrzuty zaopatrzenia dokonywanych przez siły alianckie.
Do przeprowadzenia lotów nad okupowaną Polskę zostało wyznaczone kilka jednostek:

Polska 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia (wydzielona z Eskadry „C”),
Środkowoafrykańskie dywizjony 31 i 34 (SAAF),
Brytyjskie dywizjony 148 i 178 (RAF).

Zniszczony w okolicy Ostrowa samolot był częścią grupy 18 samolotów (5 z polskimi załogami oraz 13 z załogami RAF i SAAF), które wieczorem 16 sierpnia 1944 roku wystartowały z lotniska Celone/Rejon Brindisi w południowych Włoszech. Jedna z maszyn wystartowała z okolic miasta Faggia. Około godziny 19:00 – 19:30 samoloty wyruszyły w kierunku północnym, przeleciały nad Jugosławią, Węgrami oraz Słowacją i udały się w stronę polskiej stolicy, gdzie miały dostarczyć przenoszony ładunek. Udany zrzut zaliczyło 15 jednostek, trzy nie dotarły na wyznaczone placówki. Miejsca dostarczenia sprzętu nosiły kryptonimy: „Chochla”, „Hamak” i „Wiersze”, wszystkie znajdowały się na obszarze Puszczy Kampinoskiej. Część jednostek została zniszczona w czasie powrotu z misji, po dokonaniu zrzutu. Łącznie z tego rajdu do bazy nie wróciło 6 maszyn, w tym 2 z załogą polską, 3 z południowoafrykańską i 1 z brytyjską.

„Liberator” o numerze EW248 „P” był jednym z samolotów, które tego dnia nie ukończyły swojej misji. Maszyna prawdopodobnie dostała się w ogień karabinów niemieckich nocnych myśliwców i została poważnie uszkodzona, w wyniku czego eksplodowała. Samolot był tą jedną maszyną, która 16 sierpnia wystartowała z lotniska w pobliżu miasta Faggia. Dowódcą tego lotu był major Izaak Odendaal, a do dyspozycji miał 7 osobową załogę. Katastrofę przeżył jedynie drugi pilot por. Johannes J.C. Groenewald, który został wręcz wyrzucony z maszyny przez siłę eksplozji. Rannym ocalałym zajęli się żołnierze AK, którym udało się go ukryć przed Niemcami. Ostatecznie Johannes J.C. Groenewald przeżył wojnę i powrócił do domu. Członkowie załogi, którzy zginęli zostali pochowani przez miejscową ludność, a po latach ich szczątki ekshumowano i pochowano ponownie na cmentarzu wojskowym w Krakowie.

Załoga B24J „Liberator” nr EW248 „P”: