Klimontów

Pobierz artykuł w formie pliku Pdf
Drukuj treść tego artykułu
Powrót do poprzedniej strony
Kontakt na stronie Kontakt

Sołtys: Joanna Piwowarska
Rada Sołecka: Daniel Bielecki, Michał Fąfara, Michał Kaczor, Iwona Wiecha, Przemysław Wójcik

Klimontów w liczbach:

Liczba mieszkańców: 1 321
Powierzchnia: 868,39 ha [8,68 km²]
Gęstość zaludnienia: 152 os/km²

[dane z 2021 r.]

Historia sołectwa

Klimontów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice. Oddalona jest około 5 km na północ/północy wschód od miasta Proszowice. W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Nazwa wsi składa się z dwóch elementów: Klimont – ów. Pierwsza część to imię słowiańskie Kliment, które jest słowiańskim odpowiednikiem imienia Klemens. Dzisiaj w Polsce już ono nie występuje w takiej formie. Jest natomiast jeszcze spotykane u naszych południowych braci: Serbów i Chorwatów. Natomiast -ów to końcówka, której innymi odmianami jest: -owa, -awa. W sumie oba elementy oznaczają, że wieś była własnością rodu, którego przywódcą był Kliment (nie należy jednak uznawać tego za zasadę mogącą mieć zastosowanie do każdej nazwy miejscowości).

Wedle legendy nazwa miejscowości pochodzi od Klimenta/Klimonta, który miał założyć miejscowość już w V-VI wieku (ewentualnie w IX wieku), jednak nie ma na to wystarczających dowodów. Nazwa Klimontów miałby powstać w sposób analogiczny jak nazwa Krakowa i Warszawy – od Kraka i Warsa (obie te postacie są jednak legendarne, nie historyczne, nie ma pewności czy rzeczywiście istniały, a pochodzenie nazw obu polskich stolic jest prawdopodobnie inne). Przeciw tej tezie świadczą także źródła, które potwierdzają, że przed 1253 rokiem miejscowość nosiła inną nazwę.

Pierwotnie wieś była własnością drobnej szlachty i zwała się Lutowice. W 1228 r. miejscowość przeszła w ręce Klemensa (słowiański Kliment/Klimont) z Ruszczy, herbu Gryf - kasztelana krakowskiego i od jego imienia pochodzi obecna nazwa wsi Klimontów. Przez wieki dobra wchodzące w skład Klimontowa były własnością klasztoru benedyktynek w Staniątkach koło Niepołomic. W 1774 r. stały się własnością skarbu państwa. Potem kilka razy zmieniali się właściciele wsi, od skarbu nabył ją Józef Sołtyk, który w 1813 r. sprzedał w Janowi Rudnickiemu. Następnymi właścicielami byli Kamoccy, a w 1881 r. przeszły w ręce Dziedzickich (ojca, następnie syna). Nowy właściciel Klimontowa - Dziedzicki w pierwszym roku po objęciu wsi podjął trud budowy nowej szkoły, gdyż stara była w bardzo złym stanie.

Wszystko wskazuje na to, że Klimontów w dawnych czasach posiadał dwór obronny. Jednym z dowodów na to, są obszerne lochy ciągnące się dziesiątkami kilometrów, biegnące na wschód (znaleziono wejście do nich w Nagórzanach, dawny powiat Pińczowski), jak i na południe i zachód. Odnoga prowadząca na południe łączyła prawdopodobnie dwór w Klimontowie z zamkiem Królowej Bony, który znajdował się w Proszowicach.

Ciekawostką jest, że wydra Pana Paska pochodziła ze Szreniawy. Rodzina wydr gnieździła się jeszcze przed i w czasie ostatniej wojny w małej rzeczce płynącej przez łąki klimontowskie. A czarny ogier, na którym król Jagiełło wyruszył pod Grunwald na rozprawę z Krzyżakami, wyrósł na łąkach szreniawskich.

Fakt, że Klimontów to jedna z najstarszych wsi w naszej gminie potwierdza również jej wielkość i zaludnienie. Ma ona bowiem obecnie około 868 ha powierzchni i mieszkają tutaj 1 321 osoby (dane z 2021 roku), w styczniu 2005 roku liczba ta wynosiła 1 394, a w roku 2011 – 1 145 mieszkańców. To oznacza, że powierzchniowo wieś jest trzykrotnie, a pod względem zaludnienia – czterokrotnie większa od wszystkich innych w Gminie Proszowice.

Przez wieś biegną różne drogi. Jedna to droga wojewódzka Kraków-Proszowice-Kazimierza Wielka, która jest pod opieką Zarządu Dróg Wojewódzkich w Krakowie. Od drogi tej prowadzą dwie drogi powiatowe. Pozostałe drogi są własnością Gminy Proszowice lub mają charakter dojazdu do pól uprawnych.

Przebieg granic wsi wymaga dużych badań specjalistów. Są one zapewne poprowadzone granicami wododziałów poszczególnych dopływów rzeki Szreniawy. Przy czym wieś Klimontów rozłożyła się przede wszystkim w dolinie Klimontówki - dopływu rzeki Szreniawy. Płynie ona praktycznie przez środek wsi, wzdłuż której musieli osadzać się pierwsi osadnicy. Tereny wokół były zapewne pokryte lasami, które z czasem były wycinane i zamieniane w pola uprawne. Używano zapewne techniki wypaleniskowej. Możliwym jest także i to, że wieś ta mogła być kiedyś większa. Z czasem jednak uległa okrojeniu przez zakładanie nowych osad w jej sąsiedztwie – głównie w XIV wieku.

W Klimontowie oprócz zagród i pól, znajduje się ponadto kilka innych obiektów: teren zlikwidowanej kolejki wąskotorowej i budynek stacji, drewniany młyn wodny nad Szreniawą, kościół parafialny i cmentarz parafialny, a do niedawna znajdowały się także ruiny drewnianego dworu szlacheckiego (wybudowanego na pocz. XX wieku, podobno wg projektu St. I. Witkiewicza – tego samego, który projektował w tamtych czasach najpiękniejsze wille w Zakopanym), niestety w 2015 pozostałości po nim spłonęły.

W Klimontowie swoją siedzibę mają: LKS Agricola Klimontów, Ochotnicza Straż Pożarna KSRG Klimontów oraz Koło Gospodyń Wiejskich Klimontów. We wsi funkcjonuje także szkoła podstawowa im. św. Jadwigi Królowej.

Źródła: