Sołtys: Grzegorz Słaby
Rada Sołecka: Krzysztof Kwiecień, Dariusz Małysa, Jacek Sroga, Małgorzata Zemełka
Kowala w liczbach:
Liczba mieszkańców: 325
Powierzchnia: 387,34 ha [3,87 km2]
Gęstość zaludnienia: 84 os/km2
[dane z 2021 r.]
Historia sołectwa
Kowala – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice. Oddalona jest około 4,5 km na południowy wschód od miasta Proszowice. W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego. Do 1954 roku była siedzibą gminy Kowala.
O tej wsi wspomnieliśmy już przy opisywaniu Kościelca. Wiadomo bowiem, że wieś była jej osadą służebną, mniej więcej od XIII wieku. Przy czym Kościelec był wówczas osadą centralną na tym terenie i był własnością biskupstwa krakowskiego. Kowala była osadą, gdzie głównie mieszkali rzemieślnicy parający się kowalstwem, przygotowujący różne wyroby dla potrzeb kościoła. Z żelaza wykonywano części maszyn rolniczych np. pługi, broń i wiele innych rzeczy. Wyrobami płacono zapewne także podatki osadzie zwierzchniej. W XVI wieku należała do wojewody Kijowskiego Konstantego Wasyla Ostrogskiego
Dzisiaj wieś należy do przeciętnych w gminie pod względem wielkości. Obecnie mieszka tu 325 mieszkańców (dane z 2021 roku), w sierpniu 1996 roku było ich 302, w styczniu 2005 roku – 307, a w 2011 roku – 322 mieszkańców.
Przez wieś biegnie droga wojewódzka łącząca Proszowice z Nowym Brzeskiem. W średniowieczu łączyła ona Brzesko (obecnie Stare Brzesko), które było wówczas siedzibą kasztelanii, z Koniuszą – centralną siedzibą biskupstwa krakowskiego. Z czasem, po założeniu miasta Proszowice (w 1358 roku lokowano je na prawie magdeburskim), ludzie udawali się tą drogą na targi z różnych okolicznych wsi. Od tej drogi w kierunku wschodnim i zachodnim – prowadzą drogi powiatowe. Jedna prowadzi do Żębocina – siedziby parafii, a inna do Kościelca, macierzystej osady dla tej wsi. Pozostałe drogi we wsi są gminne i prowadzą głównie do pól uprawnych. Przy czym w przeszłości część pól należała do kmieci, a część do dworu szlacheckiego. Tego ostatniego zabudowania stoją do dzisiaj w centrum wsi wraz z parkiem podworskim.
Źródła:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Kowala_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie)
- https://www.polskawliczbach.pl/gmina_Proszowice
- Opracowania znajdujące się w zasobach UGiM Proszowice
