Górka Stogniowska

Pobierz artykuł w formie pliku Pdf
Drukuj treść tego artykułu
Powrót do poprzedniej strony
Kontakt na stronie Kontakt

Sołtys: Elżbieta Regnowska
Rada Sołecka: Janina Drab, Ireneusz Gołdyn, Ireneusz Kopeć, Urszula Maj

Górka Stogniowska w liczbach:

Liczba mieszkańców: 384
Powierzchnia: 186,85 ha [1,87 km²]
Gęstość zaludnienia: 205 os/km²

[dane z 2021 r.]

Historia sołectwa

Górka Stogniowska – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice. Oddalona jest około 3,5 km na wschód od miasta Proszowice. W latach 1975 - 1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Jest to dość nietypowa wieś w stosunku do wcześniej opisanych. Jej nazwa wskazuje na dwa różne okresy powstania. Z dużym prawdopodobieństwem należy założyć, że była kiedyś częścią wsi Stogniowice, która ze względu na lokalizację dość znacznie oddaloną od pozostałej części miejscowości stała się odrębną wsią. Jest to dosyć często spotykana praktyka wśród wyodrębniania się polskich wsi, podobną sytuację możemy zaobserwować w pobliskich Sieradzicach i Górach Sieradzkich w gminie Kazimierza Wielka.

Możliwa jest także wersja sugerująca jej powstania dużo później niż Stogniowice. Podobieństwo nazwy miałoby wynikać z bliskiego sąsiedztwa tamtej wsi lub ze względu na osadników mogących pochodzić ze Stogniowic

Tym samym możemy przyjąć, że wieś powstała w XIV wieku (pierwsza wersja rozwoju osady) lub w XVI wieku (druga wersja).

Najnowsze ustalenia wskazują, że pierwotnie wieś (lub ta część wsi Stogniowice) nazywała się Górka i drugi człon nazwy został dodany zapewne w XIX lub XX wieku w celu rozróżnienie tej Górki od innych wsi o tej samej nazwie. Nazwa zapewne nawiązuje do potocznego określenia faktu, że wieś rozłożona była na stosunkowo wysokiej krawędzi pradoliny rzeki Szreniawy zwanej potocznie Górką. Początkowo zakładano, że nazwa nawiązuje do istniejącej tu kiedyś jakiejś kopalni, którą z niemiecka zwano Górką lub Górą (niem. berg). Odrzucić należy możliwe pochodzenie nazwy od ukształtowania terenu, ponieważ wieś leży na płaskowyżu i nie ma tam żadnego wyraźnego wzniesienia.

Wieś jest położona w rozwidleniu dwóch dróg powiatowych. Drogi te powstały w różnych okresach historycznych. Wskazuje na to ich lokalizacja i układ. Droga południowa powstała zapewne w X wieku i była starym szlakiem komunikacyjnym, biegnącym wzdłuż rzeki Szreniawy. Potwierdza to układ osad prehistorycznych. Droga północna powstała natomiast około XIII wieku. Była związana z założeniem wsi Kościelec – ówczesnym centrum dóbr kościelnych.

Od tych dróg biegną drogi gminne. Jedna z nich prowadzi do drewnianej kaplicy podworskiej niedawno poddanej konserwacji przez parafię w Proszowicach. Po północnej stronie biegła jeszcze niedawno kolej wąskotorowa z Proszowic do Kazimierzy Wielkiej. Kolejka powstała na przełomie XIX i XX wieku.

Wieś obecnie liczy 384 mieszkańców (dane z 2021 roku), we wrześniu 1995 roku było ich 340, w styczniu 2005 roku - 363 mieszkańców, natomiast w 2011 roku – 364. W 1952 roku wieś była położona w Gminie Kowala, w powiecie miechowskim. Wieś liczyła wówczas 309 mieszkańców.

Granice wsi mają charakter historyczny. Szczególnie granica północno-wschodnia, wschodnia i południowa. Pierwsza z nich biegnie granicą wododziału rzek, potem od wschodu wzdłuż dopływu rzeki Szreniawy i na południu wzdłuż rzeki Szreniawy. Pozostałe granice powstały najprawdopodobniej w wyniku wyodrębnienia tej wsi ze Stogniowic – zapewne wzdłuż ówczesnych układów własnościowych poszczególnych terenów. Górka Stogniowska była we władaniu szlacheckiej rodziny. Wiadomo, gdzie stał dwór szlachecki, a kaplica podworska istnieje do dzisiaj.

Źródła: