20 lutego 2022r. nasza szkolna społeczność wzięła udział w niezwykłej uroczystości zainicjowanej prze Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie oraz Małopolski Urząd Wojewódzki. O godz. 11.30 w naszym parafialnym kościele odbyła się msza święta poświęcona pamięci dwóch bohaterów wojennych spoczywających na cmentarzu w Kościelcu.
Franciszek Kozłowski ps. „Brzoza” i Stanisław Grudzień ps. „Ramzes” byli żołnierzami 120 pułku piechoty Armii Krajowej. Staraniem Instytutu Pamięci Narodowej oraz Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego nagrobek wojenny został kompleksowo odnowiony. W ramach tej uroczystości przedstawiciel IPN-u przekazał Panu Dyrektorowi symboliczny akt powierzenia opieki nad tym miejscem pamięci.
Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Kościelcu stanęli na wysokości zadania i uświetnili to ważne wydarzenie na wielu płaszczyznach: deklamując piękne wiersze o dzielnych żołnierzach Armii Krajowej w takt muzyki niepodległościowej, dekorując kościół pięknymi biało-czerwonymi kwiatami, organizując piękną wystawę zdjęć żołnierzy Armii Krajowej wzdłuż alei prowadzącej do grobu poległych.
Podczas mszy wybrzmiała również „Pieśń polska” Henryka Wieniawskiego. Nasz sztandar z dumą powiewał podczas przemarszu na miejsce spoczynku bohaterów, o które również zadbaliśmy, przygotowując dekorację z naszych narodowych flag.
Uczestnikami niedzielnej mszy świętej w kościele pod wezwaniem św. Wojciecha byli przedstawiciele:
IPN:
- Pan dr Maciej Korkuć, Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie
- Pani Maria Konieczna, główny specjalista Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie
Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie:
- Marcin Przewoźniak, zastępca dyrektora Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego MUW
Muzeum w Miechowie:
- Marcin Florek z Muzeum Ziemi Miechowskiej
Rodziny poległych żołnierzy:
- Stanisław Grudzień (syn) oraz wnuki: Anna Czajkowska oraz Paweł Wróbel z rodzinami
- wnuki F. Kozłowskiego: Bartłomiej Kozłowski oraz Nikodem Stasiak z rodzinami.
Skalbmierz:
- Pan Piotr Binkowski – dyrektor Zespołu Placówek Oświatowych w Skalbmierzu, a zarazem członek Koła Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej w Kazimierzy Wielkiej, który odczytał treść listu skierowanego przez Burmistrza Miasta i Gminy Skalbmierz Marka Juszczyka do uczestników uroczystości w Kościelcu
Gmina i Miasto Proszowice:
- Pan Grzegorz Cichy Burmistrz Gminy i Miasta Proszowice.
Kombatanci AK:
- Państwo Małgorzata i Jacek Joniec Kombatanci AK,
- Pan Józef Belski Prezes Koła Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej w Kazimierzy Wielkiej,
- przedstawiciele Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu AK „Maria” w Krakowie
- przedstawiciele koła stowarzyszenia z Kazimierzy Wielkiej i Miechowa
- przedstawiciele Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Obszar Południowy.
Kościelec:
- Pan Marek Paluch, Radny Gminy Proszowice,
- Pan Jerzy Bysiec, Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Kościelcu
- Grono pedagogiczne oraz uczniowie Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Kościelcu
- Pan Krzysztof Połetek, Prezes OSP Kościelec,
- Pani Marta Bętkowska, sołtys wsi Kościelec.
Poczty sztandarowe:
- Światowy Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Małopolska,
- Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej - Inspektorat "Maria,
- Ochotnicza Straż Pożarna w Kościelcu,
- Szkoła Podstawowa w Kościelcu,
- Szkoła Podstawowa w Ostrowie,
Uroczystość uświetniła Orkiestra Dęta Florian – kapelmistrz Patryk Mietła oraz Młodzież Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Kościelcu.
Na cmentarzu parafialnym w Kościelcu znajduje się grób wojenny na którym widnieje metalowa plakietka przedstawiająca Krzyż Orderu Virtuti Militari z numerem 13 200. W roku 1944 zostali tam pochowani dwaj żołnierze Armii Krajowej, którzy zginęli 5 sierpnia 1944 roku w obronie miasta Skalbmierz przed oddziałami niemieckimi i ukraińskimi. Pochowani w jednym grobie to:
- Stanisław Grudzień ps. „Ramzes” – urodzony w 1917 roku w USA w miejscowości Lockewood w stanie Missuri , w roku 1929 z rodziną powrócił do Polski i osiedlił się w Marcinkowicach gdzie rodzina kupiła gospodarstwo. Stanisław Grudzień uczęszczał najpierw do szkoły powszechnej w Łękawie, później do szkoły w Kościelcu, a w roku 1939 został przyjęty do Wyższej Szkoły Handlowej. Mocno młody człowiek angażował się w sprawy wsi na rzecz jej poprawy i rozwoju. Wrześniowe manewry wojsk niemieckich i radzieckich na Polskę przeorganizowały plany młodego chłopaka. W roku 1940 Stanisław Grudzień wstąpił do Polskiej Organizacji Zbrojnej (POZ)- Kościelec aby w roku następnym być żołnierzem ZWZ – AK używając pseudonimu „Ramzes”. Należał do oddziału Franciszka Kozłowskiego ps. „Brzoza”
- Franciszek Kozłowski ps. „Brzoza” – urodzony w 1918 roku w Strzemieszycach. Ten bohater wybrał drogę wojskową. Ćwiczył i szkolił przyszłych żołnierzy jako absolwent Oficerskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej w której otrzymał stopień podporucznika. Po wybuchu II wojny światowej został dowódcą Kompanii Strzelców Podhalańskich. Dostał się do więzienia w Brześciu z którego ucieka w roku 1941 i zaczyna działać w podziemnej Armii Krajowej. „Brzoza II” został dowódcą oddziału dyspozycyjno – szturmowego 120 pułku piechoty Armii Krajowej. Jego grupa liczyła około 30 młodych żołnierzy.
Pragnący wolnej, niezależnej Polski obydwaj młodzi żołnierze polegli w obronie pacyfikowanego Skalbmierza 5 sierpnia 1944 roku. „Ramzes” zginał osłaniając odwrót dwóch kolegów. Przywiezieni w nocy na wozie potajemnie pochowani na cmentarzu w Kościelcu od strony Lekszyc.
Obydwaj pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Virtuti Militari 5 klasy i Krzyżem Walecznych. A Franciszek Kozłowski ps. „ Brzoza II” pośmiertnie awansowany do stopnia kapitana.
Anita Paluch
Urszula Miśkiewicz
